مقبره الشعرا تبریز قرار دارد و به عنوان آرامگاهی برای شاعران، عارفان، ادیبان و مشاهیر ایران در دوره‌های مختلف شناخته می‌شود. این آرامگاه، از اسدی طوسی تا شهریار، زندگی و آفات دنیا را پشت سر گذاشته‌اند و حالا در این مکان به آرامش و استراحت پیدا می‌کنند.
فهرست مطالب
این مقبره به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و تاریخی‌ترین بناهای تبریز شناخته می‌شود و نمادی برای ادبیات و فرهنگ این شهر به حساب می‌آید. از طریق بازدید از این مکان، شما را به یک سفر عارفانه و نمایش از تاریخچه ادبیات ایران دعوت می‌کند.
مقبره الشعرا در محله سرخاب شهر تبریز و در ضلع شرقی بقعه سید حمزه واقع شده است، که این واقعیت باعث می‌شود تجربه‌ای ناب و بی‌تکرار را برای بازدیدکنندگان خلق کند. این مکان به عنوان یکی از معروف‌ترین دیدنی‌های تبریز شناخته می‌شود و هویت و فرهنگ این شهر را به خوبی نشان می‌دهد.
تاریخچه مقبره الشعرا تبریز
مقبره الشعرا تبریز یک گورستان تاریخی است که بیش از 800 سال قدمت دارد و در محله سرخاب واقع شده است. این مکان ارزشمند به عنوان یکی از مهم‌ترین مکان‌های تاریخی شهر تبریز شناخته می‌شود و به نام‌آوران و مفاخر بسیاری از ادبا و شاعران در طول تاریخ جای داده است.
گذشته‌ای از این گورستان با نام‌های “حظیره الشعرا”، “حظیره القضا” و “قبرستان سرخاب” شناخته می‌شد. در سند‌های تاریخی قبل از قرن ششم هجری، نامی از مقبره الشعرا به چشم نمی‌خورد. اما پس از آن که تبریز به مرکز حکومت اتابکان آذربایجان تبدیل شد، تعداد زیادی از ادبا و شاعران به این منطقه مهاجرت کردند تا از جنگ و نزاع فرار کنند و یک زندگی آرام را آغاز کنند.
اولین شخصیت‌هایی که به تبریز آمدند و در مقبره الشعرا دفن شدند، شامل خاقانی، ابوالعلا، ظهیر فاریابی و شاپور نیشابوری بودند. این شاعران و ادبا پس از مرگ در این مکان متفاوت و با احترام به خاک سپرده شدند. سپس در طول دوره‌های ایلخانان، آق قویونلوها و صفویه، شاعران و بزرگان دیگری وصیت کرده بودند که پس از درگذشت در این گورستان تاریخی خاکسپاری شوند.
معماری مقبره الشعرا تبریز
بدون شک، معماری منحصر به فرد و هوشمندانه مقبره الشعرا از عواملی است که به شکوه و عظمت این بنا در شهر تبریز کمک کرده است. ورود به این مقبره، با دیدن طاق‌های درهم‌تنیده و عظمت بنای آن، تاثیری قوی روی بازدیدکنندگان می‌گذارد.
معماری مقبره الشعرا تبریز ترکیبی از سبک‌های معماری سنتی و مدرن است که طرح اولیه آن توسط آقای غلامرضا فرزان مهر ارائه شده است. فضای اصلی این بنا یک اتاق بسیار بزرگ است و در اطراف آن چندین اتاق کوچک و مجزا ساخته شده‌اند. این اتاق‌های کوچک با اشعار شاعرانی که در مقبره الشعرا دفن شده‌اند و تابلوهای عکاسی و خطاطی زینت‌بخشی شده‌اند.
این جنبه از معماری، ارزش ادبی و فرهنگی مقبره را افزایش داده و آن را به یک مکان مهم در فرهنگ و هنر ایران تبدیل کرده است. به دلیل اهمیت فرهنگی و تاریخی این بنا، نام مقبره الشعرا تبریز در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده است. این اقدام نشان از اهمیت و حفاظت از این مکان تاریخی و فرهنگی دارد تا نسل‌های آینده نیز بتوانند از زیبایی‌ها و ارزش‌های فرهنگی این مقبره بهره‌مند شوند.
بنای یادبود مقبره الشعرا تبریز
مقبره الشعرا تبریز به عنوان محل دفن شاعران، ادیبان، عارفان و رجال نامی از حدود 800 سال پیش شناخته می‌شود. در دهه 50، برای حفظ یاد و خاطره بزرگانی که در این مقبره دفن شده‌اند، یک بنای یادبود در این مکان احداث شد و طرح نهایی آن از طریق یک مسابقه انتخاب شد.
به‌رغم آسیب‌های طبیعی و حوادث مختلفی که در طول زمان به بنای مقبره الشعرا تبریز وارد شده است، و با وجود کارگاه‌های ساختمانی اطراف آن برای اجرای طرح توسعه، این بنا در سال 1387 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این موضوع نشان از اهمیت تاریخی و فرهنگی این مقبره برای ایرانیان و مقامات فرهنگی و تاریخی کشور است و نشان‌دهنده تلاش‌ها برای حفظ و نگه‌داری این مکان ارزشمند است. امیدواریم که با مرمت و توسعه‌های صورت‌گرفته، این مقبره ارزشمند به عنوان نمادی از فرهنگ و ادبیات ایران همچنان مورد حمایت و حفظ قرار بگیرد.
افراد مشهور دفن شده در مقبره الشعرا تبریز
مقبره الشعرا تبریز به عنوان محل دفن بیش از ۴۰۰ شاعر، عارف و رجال نامی از ایران و کشورهای منطقه از ۸۰۰ سال پیش تاکنون شناخته می‌شود. این بنا به عنوان مکانی مقدس و محل ارادت و احترام به شاعران و ادبا شهرت دارد. از جمله معروف‌ترین آرمیدگان (ادیبان و شاعران) که در مقبره الشعرا تبریز به خاک سپرده شده‌اند عبارتند از:
- اسدی طوسی (شاعر قرن پنجم)
- خاقانی شروانی (شاعر قرن ششم)
- محمود ملماسی (شاعر، ادیب، خوشنویس و تذهیب‌کار)
- نصرالله طبیب (خوشنویس قرن هشتم)
- شاپور نیشابوری (شاعر قرن ششم)
- سلمان ساوجی (شاعر قرن هشتم)
- انوری ابیوردی (شاعر، قصیده‌سرا، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس، فیلسوف و دانشمند قرن ششم)
- مهدی روشن ضمیر (شاعر، ادیب، نویسنده و پژوهشگر معاصر)
- میرزا طاهر خوشنویس تبریزی (نسخ نویس ایرانی)
- عزیز خان مکری (سرداری ایرانی مسلمان)
- شکیبی تبریزی (شاعر قرن دهم)
- مغربی تبریزی (شاعر و صوفی قرن هشتم)
- قطران تبریزی (شاعر قرن پنجم)
- میرزا علی ثقه الاسلام تبریزی (عالم دینی، روحانی، نویسنده و یکی از علمای آذربایجان)
- شمس‌الدین محمد سجاسی (شاعر ایرانی)
- ظهیر فاریابی (شاعر و قصیده‌سرا قرن ششم)
- لسانی شیرازی (شاعر ایرانی)
- مانی شیرازی (شاعر و ادیب دوره شاه اسماعیل صفوی)
- مجیرالدین بیلقانی (شاعر ایرانی قرن ششم)
- همام تبریزی (شاعر ایرانی قرن هفتم)
- شهریار (شاعر ایرانی)
این نام‌آوران از مهم‌ترین شاعران و ادیبان ایران و منطقه به شمار می‌آیند و دفن آن‌ها در مقبره الشعرا تبریز، به این بنا ارزش ویژه‌ای بخشیده است. این مقبره به‌عنوان محل ملاقات و حماسه‌های ادبی از دید بازدیدکنندگان تبدیل به یکی از جاذبه‌های گردشگری فرهنگی شهر تبریز شده است.
مقبره الشعرا تبریز کجاست؟
برای رسیدن به مقبره الشعرا تبریز، ابتدا باید خود را به میدان منجم شهر تبریز برسانید. سپس می‌توانید به راحتی مسیر خیابان ثقه الاسلام را پیدا کنید. برای رسیدن به این خیابان، کافی است از بلوار 29 بهمن و خیابان امام خمینی (ره) عبور کرده و با گذر از مسجد کبود، وارد خیابان ثقه الاسلام شوید. هنگام رسیدن به اولین چهارراه، بنای 30 متری و باشکوه مقبره الشعرا توجه‌تان را جلب خواهد کرد.
